Geduldig speel ik mijn rolletje

Ik ben op zoek naar Petra. Zij doet het filmpje. Leidse kunstenaars die iets hadden ingeleverd voor de expositie over Rembrandts verzameldrift, moeten voor de camera om het project wat luister bij te zetten. Dus ik doe mee. Om 13.00 verschijn en ik met het schilderij onder de arm, en neem plaats op het krukje.
Televisie is nep. Maar dan zo spontaan mogelijk. Ik weet dat inmiddels, want ik heb er enige ervaring mee. Petra stoeit met het geluid. Ik wacht geduldig met koffie op het krukje, mijn spontane uitspraken repeterend. Ik moet drie keer. Twee keer gaat er iets mis. Ik ben gewist, of Petra had me niet aangezet. Geen ramp. Geduldig speel ik mijn rolletje.

Drüben hinterm Dorfe steht ein Leiermann Und mit starren Fingern dreht er, was er kann. Barfuß auf dem Eise schwankt er hin und her Und sein kleiner Teller bleibt ihm immer leer. Keiner mag ihn hören, keiner sieht ihn an, Und die Hunde brummen um den alten Mann. Und er läßt es gehen alles, wie es will, Dreht und seine Leier steht ihm nimmer still. Wunderlicher Alter, soll ich mit dir geh'n? Willst zu meinen Liedern deine Leier dreh'n?

Het grote jatten

Ik ben met Vlasman gestrikt om een schoolproject voor te bereiden. De bedoeling is dat elke groep een afzonderlijk deel van van het schilderij voor haar rekening neemt. Een soort reusachtige puzzel die we met de tracer voorzien van een houtskool-schets. Dat wil zeggen: elk paneel afzonderlijk bewerken.
Omdat het nog veel te licht is verduisteren we mijn opslag en herscheppen zo in 12 delen de compositie van Seurats La grande jatte.

studeren op de wei.

De wei. Die verdomde wei. Hoe lang ken ik die al? Al sinds mijn geboorte ben ik meegesleept naar deze omgeving. Limburg is inmiddels een tweede thuis geworden. Ik werk er graag. Als ik hier ben neem ik spullen mee. Van de cauberg bestaan tientallen oliestudies, maar de wei lukt me nooit. Ik doe de zoveelste poging. Studeren doe ik in aquarel momenteel.

Bussumer hei.

In Naarden heb ik goed kunnen werken. De napjes heb ik met karton in de blikken doos van mijn overleden grootmoeder vastgezet met stukjes karton en met de bidon van de fiets heb ik altijd water voorhanden. Klein en onopvallend werken. Anders krijg je zeikerds. Terwijl de jongens hutten bouwen en boomklimmen en Mar op het mos achteroverligt om wat zon te pakken, maak ik studies op de Bussumer hei.

doodstille jachthaven

Ik ben in Naarden. De houten blokhut waarin ik nu in alle vroegte zit te werken kijkt uit op een doodstille jachthaven met dobberende bootjes. Het is bitter koud voor de tijd van het jaar. Vannacht een graad of twee. Het electrische kacheltje dat we hebben meegbracht, moet op vol vermogen draaien om de ruimte te kunnen verwarmen. De verf droogt maar langzaam.

Zo dadelijk zullen we naar Muiden rijden. Daar bezoeken we het muiderslot. Dat is voor mijn jongens (die riddergek zijn) het hoogtepunt van deze mini-vakantie.

Esser

Ik deze tentoonstelling gepland tijdens een vakantie in de buurt (Naarden), maar op internet zag ik dat ik een dag te laat zou zijn. Tot en met de 28e. Daarom gaan we alvast op en neer met de Kangoo onder schooltijd. Het kan nog.
In Laren hangt altijd de geur van dames met hoeden en omslagdoeken. Daar moet je doorheen. Want wat er te zien is heeft kloten. Het is geweldig goed. Dat kleine schilderijtje van Gestel met een waanzinnig warm koud kontrast in schaduw parijen die zich over de weg(?) draperen, dat hangt er gewoon. Verbazend.
En die Mondriaan-dingen op karton aan het Gein. Die ken ik natuurlijk uit het gemeentemuseum, maar deze zijn beter, nonchalanter, aandoenlijker.
Heel veel tekeningen ook, recht uit het schetsboek. In ruil voor een doktersconsult. Zo hoort het! Dat is verzamelen.

Enig rukken en wringen

De spullen worden gereden door twee zwijgzame Parnassia-medewerkers die met een truck en oplegger rond een uur of tien bij het atelier verschijnen. Misprijzend bekijken ze de troep in het atelier (terwijl ik net had opgeruimd) en laden mijn werk in met winkeltrollys en hydrolische liftjes. Indrukwekkend.
Inderdaad past het werk qua hoogte in de lift, maar de diepte is blijkbaar niet doorgekomen. De liftdeur gaat niet dicht. probleem. Het doek is ook te groot om een ingewikkelde draai door het trappenhuis te maken. Het gaat gewoon niet. En we moeten naar de negende. Maar we geven niet op. Herbezinning. Bij de andere lift, zo blijkt is een klein extra plekje achter de leuning vrij, en dat geeft een centimeter meer speling. Met enig rukken en wringen zien we kans de deur te doen sluiten. Ik voel dat ik omhoog ga.

Omdat de expo voor de ggd rond is, heb ik nog de tijd om voor te bereiden voor de expo in High Q (westeinde ziekenhuis). Een haastklus maar het moet...

Zo'n tentoonstelling waar niets uit zal rollen maar wel mooi is om te doen. Ik mag vooral mezelf niet teleurstellen. Op de valreep maak ik twee pastels op grijsboard die moeten aansluiten bij de thematiek van de expo: tram en bus. Ik heb ze lang niet uit de doos gehad die krijtjes, eigenlijk was mijn pastel-periode nog voor de academie, toen ik met die techniek ilustraties maakte voor een nooit gepubliceerd prentenboek. Bernardus en Theodorus, zoiets was de titel. Wederom blijkt dat een keuze voor goed materiaal het verschil maakt. Ik werk met een doos goede Rembrandt en schaf erbij wat wit-tinten aan. Ook ontdek ik weer de charme van litho-potlood, waarmee ik een nastudie van Lijn 2 doe. Passpartout snijden en hop de lijst in.

Knippen is ook studeren.

Er is een tijd geweest dat ik 's avonds naar de academie vertrok met een schetsboek onder mijn arm dat uitpuilde van de foto's en de knipsels: plaatjes uit de krant, kunstkaarten, oude foto's, cut-outs van eerdere werken. "knippen is ook studeren", was mij verteld, door de docent tekenen. Grote man, mooie kale kop, stoppelbaardje. Nerveuze tred.
Dezelfde docent die me op mijn eerste dag aanspoorde om altijd een scheur bij je te hebben. Ja. Een schaar kon je nog wel eens vergeten, een scheur heb je altijd bij je. Leuk. Om je te bescheuren!", had ik moeten zeggen. maar dat doe je dan niet.
Het was het jaar van de eindeloze reeks collages. Ik heb er nog wel een paar.
Toch was het best nuttig. Dat selectief scheuren trinde je blik. Je hap-snapte snel wat materiaal van de leestafel thuis, of uit je schetsboek, je verschoof het een en ander en dan was je huiswerk weer klaar.
"Zie je dat?", zei hij dan, "nu zit je in de goede richting".
Toen dacht je: "die man is gek. Ik zie het niet." Nu begrijp je niet dat iemand het niet ziet.
Ik vraag me af: waarom kan een ongetraind oog wel beoordelen of iets klopt bij het eindresultaat, maar bakt ie er geen reet van tijdens de weg er naartoe. Hoe zit dat?

Guernica

We waren even in Schiedam. Dat is een goede stad. Ik wil daar best wonen.
SMS (stedelijk museum Schiedam) is opnieuw geopend. Dan zijn ze altijd blij met jong publiek, dus had ik mijn jongens meegenomen. Ze werden gelijmd met een button en een kleurplaat. Altijd goed. Maar ze vonden het ook nog echt leuk. Eerlijk is eerlijk.
Op een gegeven moment zaten ze daar met Mar alledrie braafjes naar een een loodzware jaren zestig-documentaire film te kijken over de Guernica. Zie dat nou zitten, dacht ik tevreden. dat is pas culturele opvoeding. Niet in de strotjes duwen, maar gewoon veel aanbieden. Nee: meenemen, gewoon alleen maar meenemen. Dan gaat het vanzelf. En volgende week naar Ice-age 2 natuurlijk. Ook heel belangrijk.

Formaat: 6,5 x 8,0 centimeter.

Wat is dat toch? Ik maak nu een jaar of zeven etsen. Geploeteren eindeloos geprobeer. Jaren heeft het geduurd voordat ik er iets fantsoenlijks uit wist te persen. Geen probleem. Dat hoort zo. Je moet een soort gevoel ontwikkelen voor zuursamenstelling en afstelling van de pers.
Ik vind dat ik dat nu wel zo'n beetje beheers.
Maar dan: dat formaat. Ik slaag er maar nooit in een deugdelijke ets te maken die groter is dan 20 cm breedte (hooguit). Ieder die mijn werk kent, weet dat ik grote formaten op schildergebied beslist niet schuw, maar een grote ets: het lukt me gewoon niet. Ik moet het erkennen.
Bovendien is mijn vilt versleten. De aquatint drukt niet af zoals ik dat wil. Met een oude place-mat gaat het stukken beter. Het is dus ook de schuld van Blokker dat ik niet groter ga.

Courbet

Het kan niet anders. Je wordt toch afgeleid. Naast de A4 hebben ze een tijdlang een geile huisvrouw met bijhorend 06 nummer gehad. Dat leidde ook tot ongelukken. Want je kan je ogen er niet vanaf houdenals je erlangs rijdt. Teminste ik niet. Dat heb ik nou ook met die blow-up van blanke borsten die op de affiche staan die het gemeentemuseum heeft bedacht bij de tentoonstelling De naakte waarheid, over Courbets naakten. Weg met dat ding. Ik ging er wel naartoe natuurlijk. Het was in de bekende ruimtes waar de tijdelijke tentoonstellingen te zien zijn.
Wat er verder aan geschilderd bloot te zien is, wordt ik niet bepaald geil van. Academische staaltjes van plasticiteit en Ingres-achtige struise dames zonder schaamhaar. Alles van mindere goden. Ik kom voor Courbet. Het schilderij wat ik hoopte te zien is er slechts in reproductie. Een grote prachtige behaarde kut in close up, van de hand van de geile schilder zelf. Schildertechnisch is Courbet zijn tijd ver vooruit. Je ziet al: een modern schilder heeft aandacht voor volume en vorm.
Nee. Dan echt leuker zijn die heel oude foto's van leuke franse meisjes (mooi gevuld), met de armen in steuntjes om het de hele sluitertijd lang (uren) vol te houden om stil te staan (natuurlijk kou gevat) die aan alle kanten opgeleukt zijn met indrukwekkende stempels om te laten zien dat het hiet gaat om studiemateriaal gaat en niet om harde negentiende eeuwse porno. Met reet.

moederborden

Mijn eerste kostte 500 piek. Een reusachtige IBM-bak die een soort zachte floppy's vrat. Ik weet niet meer wat erop kon, maar hij maakte een reusachtig kabaal en had zo'n scherm met groen oplichtende letters. jarenlang deed ik er mijn teksten op. Het was een wonder.
Toen heb ik geleerd hoe PC's georganiseerd zijn. Hoe dos werkt En wat een bios is. En wanneer wat wordt afgelezen. primaire kennis. Maar essentieel als je er vandaag de dag mee aan de slag wil.
Nu zit ik al drie dagen te sleutelen aan verschillende moederborden. Onze laatste was niet meer dan een plastic tas gevuld met een moederbord, een nieuwe processor en aan kastje waar het in kan. Ik ben gewend aan hardware self installeren, maar processor en moederborden had ik nooit gedaan. Het was zweten, maar ik ben geslaagd.
De oude pentium vier waande ik overleden, maar vanmiddag heb ik 'm weer tot leven gewekt met een nieuw koelinkje op de processor (2 euro). Hij staat nu bij de jongens. De Dell (pentium 3) maak ik weer werkend met oude onderdelen. Voor reserve.

ondanks het sleutelen: goed kunnen werken. (waarvan akte)

rijnsburgerweg

Maak een studie van een pand aan rijnsburgerweg. Als we vroeger naar de orthodondist liepen gingen we er langs.

bedrijfskantine

Ik was gevraagd mijn licht eens te laten schijnen over de aankleding van een bedrijfskantine. Moeilijk. Die middag word ik rondgeleid. Men verwacht van mij dat ik met een oplossing kom voor de wanden. Een lastige zaak. Maar ik ben er voor opgeleid. Ik struin wat rond om tijd te winnen. Ze willen erg graag dat ik er zelf ga hangen. Dat circuit doe ik eigenlijk niet meer, maar ik maak een uitzondering. Het is misschien een kans om Lijn 2 te exposeren. Als ik goed heb opgelet komt ie aan de voorkant voorbij, halte Leyenburg. In de verte hoor ik 'm klingelen.

Spanning.

Het andere grote doek wat ik met Mo's linnen heb opgespannen moet er aan geloven. Bijlijmen met beenderlijm doe ik niet meer. Heel ambachtelijk maar het werkt niet. De spanning wordt dan heel plaatselijk opgevoerd, en dan is het middel erger dan de kwaal. Nietjes loswrikken en een actie met de spantang is tot nu toe beter. In plaats van gesso, doe ik de grondering toch maar met acryl, voor de goede spanning. Als ik wegga is het doek de ergste rimpels kwijt en staat het als een trommelvel. Laat het zo blijven, in godsnaam.
Gisteravond met J op een steenkoud atelier. Bij gebrek aan werk bespreken we de contrasten. Ik haal Itten weer eens op. Dat blijkt nuttig. Veel fouten zijn daarop terug te voeren. J heeft moeite met het simultaan-contrast, dat is vreemd want hij gebruikt het veelvuldig. Tijdens zijn time-out zal hij dat zelf ontdekken.

de vingerling

Weer bezig met de Vingerling. Uitgestofzuigd en een eerste stook geprobeerd. Moeilijk. Leeuw had wat tegeltjes geimproviseerd en ik had in witte chamotte eerste probeersels gefabriceerd. Een week of twee voorgedroogd. Ik ga er maar van uit dat alles wat er in zit waarschijnlijk ook verloren gaat. Zat feitelijk geen serieus werk bij. Dat komt wel als we wat verder zijn. Leeuw is er niet om een oogje in het zeil te houden. Dat is lastig. Vandaar dat ik wat clienten moet aansporen af en toe een blik te werpen op het display. Je moet er bij blijven zo'n oven. Uiteindelijk moet ik J bellen om de stekker eruit te knallen.
Wanneer de Vingerling afslaat is mij nog totaal onduidelijk.
De zwarte regelaar voor de stroomtoevoer heb ik nog niet onder controle.
Misschien weet stier raad.
Ondertussen is ijsbeer begonnen aan een pollock-experiment. Hij komt er goed doorheen. Ontwikkelt zich razendsnel.

open dag.

Grijze mannen en een handjevol vrouwen nemen een kijkje op de Haagweg. Studenten van de ambachtsschool toen genodigd door de huidige generatie. Een invasie van leidse mannetjes, die uitsluitend in de verleden tijd spreken. Ik ben er niet dol op. Ze zitten overal aan en ze klagen over tocht. De rondleiders (gekleurde hestjes en labels) doen pogingen om de te verduidelijken wat er nu gebeurt. Een onbegonnen zaak, het zegt ze niks. Natuurlijk niet.
Voor de vorm werk ik, dat wil zeggen: ik doe alsof, voel me zeer ongemakkelijk.

Armando-museum

Ik ga met J naar het Armando-museum. Dat stond al een tijdje. Hij pikt me op met zijn asbak. Achterin een zwijgende hond.
Mooie stille open ruimte. Een omgebouwde barok-basiliek. past er wel bij, want het is melancholie wat de klok slaat. Sommigen zijn bagger, anderen heel goed. Ik zie er wel wat in. Ik ben wel onder de indruk van een fors doek met een grote schedel-achtige kop in groene aarde. Verdomd leuk gesmeerd. De video biedt uitsluitsel. Natuurlijk door Cherry Duyns (melancholie-vriendje). En ook weer: herenleed. Subtiel en goed was dat toch. Bij de koffie besluiten we dat dat niet meer is zoiets, als herenleed. Jammer.
Mischien toch ook een soort fenomeen: Armando. hij mag alles van mij, want hij geeft geen krimp. Zo aankloten dat mag alleen als je een geloofwaardig fenomeen bent en ook een lieve opa.
In dat kader doen we vooraf in de Zonnehof, het late werk van Wolkers. In orde, maar bij vlagen ook kut met peren. Maar dat mag als je opa Jan bent.